Bij scheikunde moet je kunnen
Om deze vraag te beantwoorden zal in toetsen de nadruk moeten liggen op
Minder belangrijk voor HAVO-VWO niveau is het reproduceren van kennis.
Ontwikkel dus STAPELtoetsen: de onderliggende voorkennis bij het nieuw behandelde stuk stof blijft belangrijk en een belangrijk onderdeel van scheikunde leren beheersen is dat de leerling deze voorkennis actief houdt.
Een leerling die scheikunde in de bovenbouw aankan, is in staat om in hoog tempo diverse soorten problemen te leren oplossen. Bijvoorbeeld: reactievergelijkingen kloppend maken, maar ook uit een reeds kloppend gemaakte vergelijking een onbekende formule afleiden. Als dit één of twee keer geoefend is in de lessen, zou een VWO leerling dit moeten herkennen en kunnen oplossen. Bij een HAVO leerling verwacht je dat er iets meer oefening voor nodig is. "Kan ik het" gaat dus over: hoeveel tijd heeft een leerling nodig om zich iets eigen te maken.
Bij het determineren van leerlingen is het belangrijk dat je inzicht krijgt in de vaardigheden van de leerling op het gebied van begrijpend lezen in vaktaal en probleemoplossend vermogen.
Je mag echter niet van leerlingen verwachten dat ze een probleem aankunnen dat ze nog nooit geoefend hebben. We toetsen bij scheikunde GEEN creatief denken!
Oefen dus met problemen op een hoog niveau, toets op een iets lager niveau, het TEMPO bepaalt of een leerling het aankan of niet.
Cris Bertona zei me ooit: "zie determineren als zwemles: iedereen leert wel zwemmen, maar iedereen leert dit in zijn eigen tempo. Wij determineren wie al naar het volgende badje kan aan het eind van het schooljaar."
Ik houd zelf ongeveer de volgende niveaus aan om mee te oefenen:
- (eind) derde klas: VMBO-examens
- vierde klas: HAVO-examens
- vijfde klas VWO: VWO-examens
- zesde klas: olympiades, oude examens (van voor 2000), scheikunde 1,2- examens.
Deze pagina is gemaakt ter ondersteuning van (beginnende) docenten scheikunde.
Na ruim 25 jaar weet ik echter niet van alles meer waar ik het vandaan heb. Herken je een lesopzet of een theorie uit een leerboek of een artikel? Stuur me de bron, ik voeg de vermelding toe.
Bronnen die zeker aan te raden zijn voor elke scheikundedocent
NVOX, het blad van de vakvereniging NVON, diverse jaargangen
P.A. Krirschner, L Claessens, S. Raaijmakers, Op de schouders van reuzen, Ten Brnik, Meppel 3e druk 2019, ISBN 978-90-7786-650-4, gratis download
T. Surma, e.a., Wijze lessen, Ten Brink, Meppel 2019, ISBN 978-90-7786-652-8, gratis download
T. Somers & K. vd Velden, Leren denken en werken als Natuur-scheikundedocent, Kans, Nijmegen 2023, ISBN 978-94-6481-159-9