Zorg voor een set van ongeveer 10 vergelijkbare opgaven.
Laat de leerlingen in teams van 3 personen deze opgaven maken en stuk voor stuk de perfecte uitwerking inleveren.
Het team dat als eerste de perfecte uitwerking inlevert krijgt 3 punten. Als de uitwerking goed is, maar niet perfect, verdien je 1 punt. Lever je niet als eerste maar wel een perfecte uitwerking in, krijg je 2 punten.
Het team met de meeste punten na een bepaalde tijd, wint!
Leerlingen vergeten vaak één of meer van deze drie aspecten in een antwoord op een uitleg-vraag:
= wat is de relevante vakkennis?
= wat weet je uit de opgave?
= welke conclusie trek je?
Met name in het oefenen van het UITLEGgen van al of niet reageren of oplossen heb je een goede gelegenheid om hiermee te oefenen. Laat leerlingen hun antwoorden in tweetallen overleggen (Staat alles er in? Kan het korter?) en vervolgens in viertallen. Daarna schrijft één leerling het juist geformuleerde antwoord op het bord of levert het in via Socrative. De rest van de klas stemt voor het best geformuleerde antwoord.
Laat de leerlingen een keuzeschema maken: "wanneer gebruik je welk model voor het oplossen in water?"
- bij moleculaire stoffen zonder -OH of -NH
- bij moleculaire stoffen met -OH of -NH
- bij niet-gedefinieerde polaire of apolaire stoffen
Besteed aandacht aan de taal die de leerling gebruikt. Op MICRO-niveau gaat het over moleculen, dus moet je dat ook benoemen.
- polair en apolair gaat over STOFFEN dus MACRO (polaire stof mengt met polair water)
- een reactie gaat over MOLECULEN dus over MICRO
- O-H of N-H gaat over groepen in een MOLECUUL, dus over MICRO (H-brug vorming met watermoleculen).
Oefen hiermee:
- verklaar dat jood (I2) niet oplost in water
- verklaar dat de oplosbaarheid verandert bij additie van water aan propeen
- verklaar het verdwijnen van de kleur als broomwater wordt toegevoegd aan wasbenzine
- verklaar het oplossen van methanol in water
- verklaar het oplossen van benzeen in ethanol
- verklaar het oplossen van jood in hexaan
Deze pagina is gemaakt ter ondersteuning van (beginnende) docenten scheikunde.
Na ruim 25 jaar weet ik echter niet van alles meer waar ik het vandaan heb. Herken je een lesopzet of een theorie uit een leerboek of een artikel? Stuur me de bron, ik voeg de vermelding toe.
Bronnen die zeker aan te raden zijn voor elke scheikundedocent
NVOX, het blad van de vakvereniging NVON, diverse jaargangen
P.A. Krirschner, L Claessens, S. Raaijmakers, Op de schouders van reuzen, Ten Brnik, Meppel 3e druk 2019, ISBN 978-90-7786-650-4, gratis download
T. Surma, e.a., Wijze lessen, Ten Brink, Meppel 2019, ISBN 978-90-7786-652-8, gratis download
T. Somers & K. vd Velden, Leren denken en werken als Natuur-scheikundedocent, Kans, Nijmegen 2023, ISBN 978-94-6481-159-9