In de kern van een atoom bevinden zich protonen en neutronen.
Het atoomnummer is uniek voor elke atoomsoort en komt overeen met het aantal protonen in de kern.
De massa van een enkel atoom (massagetal) is het aantal protonen en neutronen bij elkaar. Isotopen bevatten een ander aantal neutronen in de kern. De gemiddelde atoommassa is het gemiddelde van alle atomen van deze atoomsoort die op aarde voorkomen.
Om de kern bewegen elektronen in schillen (K-schil: 2, L-schil: 8, M-schil: 8).
In het periodiek systeem komt elke periode overeen met een schil. Elke groep bevat atomen met dezelfde elektronenconfiguratie. Het aantal elektronen in de buitenste schil bepaalt de stofeigenschappen van het element (zoals covalentie, valentie of ionlading)
Meestal hebben de leerlingen bij natuurkunde al kennisgemaakt met de basis van de atoombouw (opbouw kern en elektronenwolk) en radioactiviteit.
In de 3e klas hebben ze geleerd over alkalimetalen, edelgassen en halogenen, en dat in het periodiek systeem de elementen naar stofeigenschap gerangschikt zijn.
Als er al veel voorkennis is, krijgen leerlingen snel de indruk dat ze geen moeite hoeven te doen. Omdat het hoofdstuk over atoombouw ook vaak het eerste is dat in de vierde klas aan de orde komt, wil je die indruk vermijden!
Probeer dus snel de voorkennis te activeren en de nieuwe zaken (schillen, ionen) aan te leren.
Ga er niet meteen te diep op in, al kan je gerust hints geven over het vormen van ionen of covalente bindingen. Door niet teveel nieuwe zaken tegelijk aan te bieden, krijg je later de kans het nu nieuw geleerde nog eens te herhalen (dat helpt bij het onthouden) en er op voort te borduren zonder dat het een rommeltje wordt.
Deze pagina is gemaakt ter ondersteuning van (beginnende) docenten scheikunde.
Na ruim 25 jaar weet ik echter niet van alles meer waar ik het vandaan heb. Herken je een lesopzet of een theorie uit een leerboek of een artikel? Stuur me de bron, ik voeg de vermelding toe.
Bronnen die zeker aan te raden zijn voor elke scheikundedocent
NVOX, het blad van de vakvereniging NVON, diverse jaargangen
P.A. Krirschner, L Claessens, S. Raaijmakers, Op de schouders van reuzen, Ten Brnik, Meppel 3e druk 2019, ISBN 978-90-7786-650-4, gratis download
T. Surma, e.a., Wijze lessen, Ten Brink, Meppel 2019, ISBN 978-90-7786-652-8, gratis download
T. Somers & K. vd Velden, Leren denken en werken als Natuur-scheikundedocent, Kans, Nijmegen 2023, ISBN 978-94-6481-159-9