Een goede les is goed voorbereid. Waar kan je zoal op letten? Hieronder een paar aandachtspunten.
Het doel van een les is iets leren. Een goede docent KIEST wat een leerling leert, en hoe dat het meest effectief gaat.
Leerlingen zijn verschillend, dus een goed docent varieert ook nog eens!
Houd je bij één leerdoel per les. En formuleer dit SMART:
Specifiek (WAT kan ik straks)
Meetbaar (HOE laat ik dit zien)
Acceptabel (WAARVOOR leer ik dit)
Realistisch (is het nieuw?)
Tijdsgebonden (WANNEER kan ik dit)
Er zijn zeer veel activiteiten mogelijk. Kies op grond van je leerdoel: wat is het meest effectief?
Kies op grond van de leeractiviteit: wat levert meerwaarde? Het grote voordeel van op school leren is, dat er ook andere mensen zijn waar je van kan leren. En er is een expert in de klas (de docent). Maar niet iedereen heeft de docent echt nodig.
Als je in meertallen werkt, hoe ga je ze samenstellen? Willekeurig, niveaugroepen of juist gemengde groepen (dat kan weer afhangen van je leerdoel), houd je een vaste rolverdeling in de groep aan (bv. schrijver, voorzitter, uitvoerder, materiaalverantwoordelijke)
Hoe controleer je of het leerdoel is bereikt? Hier zit de M (sMart) van het leerdoel!
Hier een paar aandachtspunten voor je lessen die het ontstaan van wanorde kunnen voorkomen:
Geef de LEERLING altijd iets te doen. En zorg dat je weet wat ze moeten doen in de lesfase waar je zit. Dan is ingrijpen makkelijker.
Plan - ook tijdens uitleg - momenten om te kijken wat iedereen doet. Zo kan je gemakkelijk positieve feedback geven, en kleine verstoringen klein houden.
Moet de leerling iets anders gaan doen? Maak een duidelijke overgang: vraag de aandacht, zorg dat iedereen stopt met waar hij of zij mee bezig is, geef een complete instructie voor het volgende onderdeel. En controleer of iedereen dit ook gaat doen voordat jij iets anders gaat doen.
Met welk signaal wil je de les beëindigen?
De juiste feedback houdt leerlingen op het spoor en de relatie goed.
Het is leuk om een compliment te krijgen. Bedenk van tevoren wat voor complimenten er wanneer te geven zijn. Bijvoorbeeld:
Geef complimenten over wat een leerling DOET, niet wat (je denkt) dat deze IS.
Veel van onze intelligentere leerlingen zijn er van overtuigd dat je iets kan, of niet kan. Op de basisschool hebben ze weinig uitdaging gevonden, en vaak in de onderbouw ook nog niet.
Als ze iets tegenkomen dat ze (nog) niet kunnen, kan hun overtuiging ze belemmeren om te gaan leren. Dan hebben ze feedback nodig! Zaken als:
Ook aanwijzingen hoe ze verder komen zijn heel belangrijk:
En als er succes geboekt wordt, dit natuurlijk vieren met een compliment!
Wil je eens iets anders en heb je geen inspiratie? Bekijk deze bronnen eens...
Deze pagina is gemaakt ter ondersteuning van (beginnende) docenten scheikunde.
Na ruim 25 jaar weet ik echter niet van alles meer waar ik het vandaan heb. Herken je een lesopzet of een theorie uit een leerboek of een artikel? Stuur me de bron, ik voeg de vermelding toe.
Bronnen die zeker aan te raden zijn voor elke scheikundedocent
NVOX, het blad van de vakvereniging NVON, diverse jaargangen
P.A. Krirschner, L Claessens, S. Raaijmakers, Op de schouders van reuzen, Ten Brnik, Meppel 3e druk 2019, ISBN 978-90-7786-650-4, gratis download
T. Surma, e.a., Wijze lessen, Ten Brink, Meppel 2019, ISBN 978-90-7786-652-8, gratis download
T. Somers & K. vd Velden, Leren denken en werken als Natuur-scheikundedocent, Kans, Nijmegen 2023, ISBN 978-94-6481-159-9